پرواز با کنکورد واقعاً چه حسی داشت؟

اوایل سال جاری، یک بوئینگ 787 دریم ‌لاینر متعلق به یک شرکت هواپیمایی نروژی، با بهره گیری از جریان هوای تولیدی یک سوپرجت، نیویورک را به مقصد لندن ترک کرد و حدود یک ساعت زودتر از زمان مقرر به زمین نشست و توانست رکورد سریع ‌ترین پرواز را با 5 ساعت و 13 دقیقه برای خود ثبت کند. این مدت شاید یک رکورد به حساب بیاید، اما فقط در بین هواپیماهای معمولی مادون صوت .حدود 40 سال پیش، در سال 1976، مسافران وی.آی.پی (VIP) هواپیمای انگلیسی-فرانسوی کنکورد با سرعتی معادل دو برابر سرعت صوت توانستند در عرض سه ساعت و نیم دریای آتلانتیک را پشت سر بگذارند.

از این هواپیمای مسافربری مافوق صوت (SST) با بال های صیقلی و طراحی موسوم به دلتا فقط 20 نمونه ساخته شد و تنها 14 عدد از آنها به طور مساوی بین خطوط هواپیمایی «ایر فرانس» و «بریتیش اِیروِیز» تقسیم شد.

کنکورد با برخورداری از بهترین خدمات و غذاها، سالن های انتظار اختصاصی در فرودگاه و البته بلیت های بسیار گران، در ارتفاع بسیار بالاتری از سایر هواپیماها پرواز می کرد و مسافران خود را حتی از جت‌‌ های جنگی هم سریع ‌تر به مقصدشان می ‌رساند. اما پرواز با این هواپیما، شانه ‌به ‌شانه با آدمهای ثروتمند و مشهور واقعاً چه حس و حالی داشته است؟ سی ‌ان ‌ان این سئوال را از برخی مسافران سابق این هواپیما پرسیده است؟

اتاقک ‌های راحت

ریچارد کوئست که پنج بار با کنکورد سفر کرده است، می گوید: «مهماندارها و مسافرها، همه تجربه سفر با کنکورد را بسیار دوست داشتند؛ تمامی آنها می ‌دانستند که عضو گروه بسیار کوچکی از افرادی هستند که شانس سفر با کنکورد را به‌دست آورده ‌اند.»

کنکورد خیلی خیلی کوچک بود، تقریباً 100 صندلی داشت. صندلی‌هایی شبیه صندلی ‌های اداری تک نفره و پنجره های بسیار کوچکی داشت. از طرفی بسیار هم پرسر و صدا بود، اما من حتی یک نفر را هم ندیدم که موقع سوار شدن به این هواپیما لبخند رضایت بر لب نداشته باشد.

بدنه داخلی این هواپیما با پهنایی در حدود 2 و نیم متر تنها کمی از کابین «هواپیمای منطقه‌ ای بمباردیه» امروزی عریض تر بود. راهروی هواپیما از دو طرف به ردیف های صندلی دوتایی ختم می شد.

به گفته ی کوئست: «طراحی کلی هواپیما دو بخش داشت، بخش های جلویی و بخش های انتهایی هواپیما که توسط سرویس بهداشتی از هم جدا شده بودند. البته اینطور نبود که یک بخش کیفیت تجاری و دیگری با کیفیت بیزینس باشد. در واقع هر دو بخش این هواپیما از نظر کیفیت خدمات رسانی مشابه و درجه یک بودند.

روی سرویس بهداشتی هواپیما اصلا حساب نکنید!

با اینکه کنکورد مسافران ثابتی از بین ثروتمندان مشهور پیدا کرده بود، (مانند فرد فین تاجر بین المللی که 718 بار با این هواپیما تجربه سفر داشت)، همیشه ممکن بود مسافران تازه ‌واردی هم باشند که اولین و آخرین سفر خود با این هواپیمای مافوق صوت را تجربه می ‌کنند.

یکی از این مسافران، سو مارشال، جهانگردی کانادایی بود که برای اولین بار می ‌خواست با پرواز ایر فرانس از نیویورک به پاریس سفر کند. او در سالن انتظار فرودگاه جان. اف. کندی با خانمی فرانسوی هم صحبت می شود و برایش اعتراف می کند که این اولین باری است که قرار است سوار یک هواپیمای SST شود. سو می‌گوید: «او یکی از مسافران همیشگی کنکورد بود و خیلی روراست در گوشم گفت: بهتر است همین حالا به سرویس بهداشتی بروی، چون سرویس بهداشتی هواپیما بسیار کوچک است و استفاده از آن غیرممکن است». سو ادامه می‌دهد: «من که به پروازهای ارزان قیمت عادت داشتم، پس از عبور از درهای ورودی شیک، کوچک و باریک هواپیما فهمیدم که پا به جایگاه بزرگان و ثروتمندان گذاشته ‌ام. آنجا همه چیز تنگ و باریک طراحی شده بود. آن همه صندلی ‌های چرمی و جلازده و آن همه لیوان ‌های نوشیدنی بی ‌پایان همگی در تنگنا و فشار کنار هم قرار گرفته بودند. اما هر چه که بود این سه ساعت و نیم را تحمل کردم».

تغییر و تحول مافوق صوت

در دهۀ 1980، ریچارد فورد به عنوان یکی از اعضای تیم به‌ روزرسانی فضای داخلی کنکورد هواپیمایی بریتیش ایرویز انتخاب شد. او می گوید: «درک هر چه بیشتر تجربه ی پرواز با کنکورد، به عنوان بخشی از یک کار فنی با ریزه کاری بالا، بسیار اهمیت داشت. من خیلی خوش شانس بودم که امکان پرواز برگشت از لندن به نیویورک در یک روز برایم فراهم شده بود». او اضافه می‌کند: «علی رغم اندازه ی کوچکش، با عملکرد هیجان انگیزی که داشت، بیشتر شبیه یک جت اداری بود تا هواپیمای تجاری. کیفیت و سبک سرو غذا استثنایی بود، در آخر هم با گواهینامه ی امضا شده ای به عنوان گواهی پروازم با کنکورد پیاده شدم».

چند سال بعد، فورد یک بار دیگر هم برای یک سفر کاری سوار کنکورد شد، اما این بار به عنوان مسافر عادی و با خرید بلیت.

او می‌گوید:« این بار بیشتر حس می کردم وارد یک جمع خصوصی شده ام. این فضا چکیده ای مختصر از یک سبک زندگی بود که نمی شناختم؛ یک فضای مؤدبانه و با ملاحظه که پر از جزییات زیبا بود. غیرممکن بود احساس مهم و ارزشمند بودن به شما دست ندهد».

معجزه ی نیمه ی قرن

کنکورد در زمانی طراحی و ساخته شد که تمرکز صنایع هوایی بر سفر هوایی مافوق صوت بود. در اوایل دهه ی 1960، مهندسان هوانوردی ابزارهای طراحی و تحلیلی امروز را نداشتند. اما طراحان کنکورد سرانجام توانستند به یک هواپیمای پیشرفته و منحصر به ‌فرد دست یابند.

کنکورد اولین و همچنان تنها هواپیمای مسافری است که مجهز به موتورهای توربوجت است. طی عملیاتی که بریتانیایی ها به آن «بازگرمایش» می گویند، سوخت خام وارد لوله ی اگزوز چهار موتور هواپیما می شد و بلافاصله نیروی پیش رانه ی موتور را تقریبا تا %20 افزایش می داد.

جان تای، خلبان سابق بریتیش ایرویز در این باره این طور توضیح می ‌دهد:«کنکورد تفاوت های چشمگیری با هواپیماهای مادون صوت آن زمان داشت. فاقد بالچه و پیش بال بود (ابزارهای بالابرنده بر روی بال) و همواره با قدرت تمام و با کمک بازگرمایش به پرواز در می آمد. هر بار بلند شدن هواپیما یک تجربه ی خارق ‌العاده بود، عملکرد هواپیما به گونه ای بود که باید از قبل به مسافران در مورد چیزی که در انتظارشان بود هشدار می- دادیم. غرش موتورها و به عقب فشرده شدن مسافران روی صندلی هایشان، آن را از هر هواپیمای شهری دیگر متمایز می کرد».

کنکورد با داشتن سرعت پرواز 2 ماخ (دو برابر سرعت صوت)، یا 1350 مایل بر ساعت، در ارتفاع 60هزار پایی، پنج مایل بالاتر و 800 مایل بر ساعت  سریعتر از بوئینگ های 747 مادون صوتی که از دریای آتلانتیک می‌گذشتند، پرواز می‌کرد.

به گفته ی تای مکالمات رادیویی بین هواپیماها هم جذاب بوده است: «اغلب هنگام عبور از کنار هواپیماهای کم سرعت، به آنها هشدار می دادیم، چرا که مانند گلوله ی تفنگ از کنارشان می گذشتیم و غرش صوتی موجب وحشت آنها می شد».

پایان یک عصر

بالاخره در سال 1976، فشار جامعه درباره ی نگرانی های مربوط به سروصدا و غرش صوتی کنکورد منجر به لغو پرواز تمامی انواع این هواپیما شد، به این ترتیب بریتیش ایرویز و ایرفرانس برای همیشه تنها خطوط هواپیمایی دارنده ی هواپیماهای SST باقی ماندند.

تنها سانحه ی این هواپیما در جولای سال 2000 اتفاق افتاد، زمانی که یک کنکورد ایرفرانس درست پس از بلند شدن از فرودگاه پاریس سقوط کرد و تمام 109 سرنشین آن به همراه 4 نفر بر روی زمین کشته شدند.

کنکورد در نوامبر سال 2001 دوباره آغاز به کار کرد، اما عواملی همچون طول عمر و هزینه‌ های فزاینده ی عملیاتی، پیاده سازی و تعمیر موتور، سرانجام پس از حدود 30 سال پرواز، آن را زمین گیر کردند.

ریچارد کوئست در آخرین پرواز کنکورد بریتیش ایرویز، که مسافرانش از بین افراد مشهور انتخاب شده بودند، در سال 2003 حضور داشته است. او درباره ی آن پرواز می گوید: « مهم نبود چقدر معروف هستی، ستاره ی آن پرواز خود هواپیما بود».

تماشای کنکورد

با اینکه کنکورد دیگر در آسمان ها به پرواز در نمی آید، اما در موزه های هوانوردی متعددی در سراسر جهان می توان آن را از نزدیک دید. موارد زیر چندی از بهترین موزه ها برای این کار هستند:

موزه ی هوافضای بریستول (انگلستان)- این موزه ی بسیار لذت بخش که به تازگی اطراف منطقه ی «آلفا فاکس تروت» ساخته شده، آخرین کنکوردی که به پرواز درآمده را در خود جای داده است. موزه ی بریستول در نزدیکی کارخانه ی هواپیماییِ محل ساخت کنکورد واقع شده و صنعت هوایی انگلستان را به نمایش می گذارد.

موزه ی هوا و فضای پاریس لو بورژه (فرانسه)- این موزه ی نجوم و هوانوردی در نزدیکی پاریس واقع شده و تاریخچه ی پرواز انسان از زمان هواپیماهای چوبی تا راکت های فضایی و دو فروند کنکورد، از جمله اولین کنکوردی که به پرواز در آمده است، را در خود دارد.

موزه ی دریا، هوا و فضای اینترپید (نیویورک)- غول های دریا، هوا و فضا در این موزه در کناره ی رود هادسون گرد هم جمع شده اند. کنکورد آلفا دلتای بریتیش ایرویز در این موزه به جمع فضاپیمای اینترپرایز، ناو هواپیمابر اینترپید و زیردریایی گرولِر پیوسته است.

موزه ی Auto & Technik Museum Sinsheim (آلمان)- معجزات حوزه ی ساخت موتور در سالیان مختلف، نقطه ی تمرکز این موزه است که در نزدیکی فرانکفورت واقع شده است. در این موزه، کنکورد با افتخار در کنار یکی دیگر از معجزات اخیر تاریخ حمل و نقل، یعنی خودروی دِلوریون دی ام سی-12 (DeLorean DMC-12) قرار گرفته است.

منبع : لست سکند