همه چیز درباره مجموعه گنجعلی خان کرمان

دوره صفویه، عصر شکوفایی معماری و شهرسازی در ایران است. در این دوره بناهای باشکوه بسیاری در سراسر ایران ساخته شد که همچنان پابرجا هستند. یکی از شاخص‌ترین آثار صفویان، مجموعه گنجعلی خان کرمان است. این مجموعه که برای رشد و توسعه کرمان طراحی و بنا شده بود، در دوره صفویه در مرکز شهر قرار داشته و از مراکز مهم کرمان به شمار می‌رفته است.

مجموعه گنجعلی خان امروزه نیز با گذشت چندین قرن، همچنان اهمیت ویژه‌ای برای ایرانیان دارد. در این مقاله قصد داریم بیشتر به این مجموعه، تاریخچه و بخش‌های مختلف آن بپردازیم. اگر به تاریخ و معماری علاقه‌مند هستید یا قصد سفر به کرمان را دارید، مطالعه مطلب پیش‌رو را به‌هیچ‌وجه از دست ندهید.

تاریخچه مجموعه گنجعلی خان؛ یکی از مهم‌ترین مراکز گردشگری کرمان

مجموعه گنجعلی خان یکی از جاهای دیدنی کرمان است که شهرت زیادی دارد؛ اما این عمارت چرا تا این اندازه مشهور است؟ چرا مجموعه‌ای بسیار بزرگ به این نام در کرمان ساخته شد؟ گنجعلی خان که بود و چه نقشی در تاریخ ایران داشت؟ در این بخش به کلیه این سوال‌ها پاسخ می‌دهیم.

گنجعلی خان در دوره حکومت شاه عباس، حاکم مشهوری بود و از سال 1005 تا 1034 هجری بر کرمان حکمرانی می‌کرد. او در دوره فرمانروایی خود آثار شاخصی ساخت که بسیاری از آن‌ها تا کنون سالم باقی مانده‌اند؛ اما بخشی دیگر نیز به مرور زمان و به دلایل مختلف از جمله لشکرکشی آغامحمدخان قاجار آسیب دیده و از بین رفته‌اند.

مجموعه گنجعلی خان کرمان که شباهت بسیاری به میدان نقش جهان اصفهان و امیر چخماق یزد دارد، در زمینی به وسعت 11هزار متر مربع، به دستور گنجعلی خان و با طراحی معماری یزدی به نام محمد، در چندین سال متوالی ساخته شد. ساخت میدان و بازار این مجموعه به سال 1005 هجری قمری برمی‌گردد. مدرسه نیز در سال 1007 و کاروان‌سرا و آب‌انبار هر دو در سال 1021 هجری قمری ساخته شدند.

در بخش بعدی با قسمت‌های مختلف این مجموعه آشنا خواهید شد.

تصویری از نمای خارجی مجموعه گنجعلی خان کرمان 

آشنایی با بخش‌های مختلف مجموعه گنجعلی خان

پلان مجموعه گنجعلی خان کرمان به بخش‌های مختلفی تقسیم شده و شامل مسجد، بازار، مدرسه، کاروان‌سرا، حمام و ضرابخانه می‌شود. در ساخت این مجموعه از سبک معماری اصفهانی استفاده شده است و هر بخش، جلال و جبروت خاص خود را دارد.

• مسجد گنجعلی خان: این مسجد کوچک، در ضلع شمال شرقی میدان قرار گرفته و اگرچه نمای بسیار ساده‌ای دارد؛ اما مقرنس‌ها، گچ‌بری‌ها و نقاشی‌های ایوان داخلی، هر بیننده‌ای را مجذوب می‌کند.
• بازار گنجعلی خان: این بازار با 93 متر طول، 6 متر عرض و 18 حجره، یکی از طولانی‌ترین بازارهای سرپوشیدۀ ایران است. طاق‌نماهای بزرگ و آجرکاری‌های هنرمندانۀ بازار گنجعلی خان، بسیار تماشایی هستند.
• مدرسه گنجعلی خان: این مدرسه از دوره صفویه تا قاجار محل تحصیل دانش‌آموزان بود؛ اما حالا به دانشکدۀ هنر دانشگاه باهنر کرمان تبدیل شده است.
• کاروان‌سرای گنجعلی خان: پلان این کاروان‌سرا مربعی است و شامل چهار ایوان می‌شود. نکته جالب توجه درباره کاروانسرای گنجعلی خان، خطاطی‌های تماشایی رضا عباسی (خطاط بزرگ ایرانی) روی دیوارهای آن است.
• حمام گنجعلی خان: این حمام از سال 1350 به موزه مردم‌شناسی کرمان تبدیل شد و شامل بخش‌های مختلفی همچون تون، رختکن و گرم‌خانه است. اقشار مختلف جامعه از حمام گنجعلی خان استفاده می‌کردند و هر طبقه اجتماعی، بخش مخصوص به خود را داشته است.
• ضرابخانه گنجعلی خان کرمان: این ضرابخانه ساختمانی آجری با گنبدی بلند است که اکنون به عنوان موزه کاربرد دارد. سکه‌های دوران صفوی در این محل ضرب می‌شدند.
• آب انبار گنجعلی خان کرمان: این مکان که به آب‌انبار علیمردان خان نیز مشهور است، محلی برای ذخیرۀ آب شهری بوده و در سال 1347 در فهرست آثار ملی ایران ثبت شده است. تزئیات زیبا و معماری جذاب آب انبار گنجعلی خان بسیار تماشایی است.

مجموعه گنجعلی خان کرمان بخش‌های مختلفی را در بر می‌گیرد که هر کدام جذابیت مخصوص به خود را دارند. اگر به تاریخ، هنر و معماری علاقه‌مند هستید، در سفر به شهر کرمان، به‌هیچ‌وجه بازدید از این مجموعۀ زیبا و باشکوه را از دست ندهید.

تصویری از نمای داخلی مسجد گنجعلی خان در کرمان 

مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟ آدرس و نحوه دسترسی

مجموعه گنجعلی خان کرمان در نزدیکی میدان شهدا، بین خیابان امام و خیابان شریعتی، ابتدای بازار کرمان، پشت میدان گنجعلی خان واقع شده است. برای دسترسی به این مجموعه عظیم و باشکوه می‌توانید از اتوبوس و تاکسی استفاده کنید. دو ایستگاه اتوبوس قدس و سه راه شمالی-جنوبی، در فاصله بسیار کمی از خیابان شریعتی و مجموعه گنجعلی خان قرار گرفته‌اند.

موقعیت جغرافیایی مجموعه گنجعلی خان کرمان روی نقشه گوگل

ساعت کار و هزینه بلیط مجموعه گنجعلی خان کرمان

مجموعه گنجعلی خان همه روزه به غیر از تعطیلات رسمی، از ساعت 09:00 تا 19:00 به روی عموم مردم و گردشگران باز است. برای بازدید از موزه‌های این مجموعه باید هزینه پرداخت کنید. هزینه بازدید از گنجعلی خان، همچون سایر موزه‌ها و اماکن تاریخی چندان بالا نیست؛ اما هر ساله تغییر می‌کند و عدد ثابتی نیست.

طبق تجربه برخی از گردشگران، بخش‌های مختلف مجموعه گنجعلی خان ساعت کار مشخصی ندارند؛ در نتیجه، پیش از مراجعه به این مکان حتما با شماره 03432225577 تماس بگیرید.

اماکن گردشگری در نزدیکی گنجعلی خان در کرمان

پس از بازدید از مجموعه گنجعلی خان کرمان می‌توانید به سایر اماکن گردشگری که در اطراف آن قرار گرفته‌اند، سر بزنید. بازار سنتی کرمان، موزه مردم‌شناسی بی بی جان حیاتی و میدان ارگ، همگی در فاصله کمتر از 300 متری گنجعلی خان قرار گرفته‌اند و از مشهورترین جاذبه‌های گردشگری کرمان به شمار می‌روند.

بهترین محله برای اقامت گردشگران در کرمان، بافت قدیمی این شهر و هتل‌های اطراف مجموعه گنجعلی خان است. شما می‌توانید از بخش رزرو هتل کرمان در سایت تریپ، هتل مورد نظر خود را بیابید. هتل‌های امین کرمان، هزار کرمان و اقامتگاه سنتی شهباز کرمان جزء بهترین اقامتگاه‌های این شهر برای مسافران هستند.

سفر به کرمان و بازدید از مجموعه تاریخی گنجعلی خان، با تورهای تریپ

در این مقاله به معرفی مجموعه گنجعلی خان و بخش‌های مختلف آن پرداختیم. گنجعلی خان از مشهورترین و بزرگ‌ترین جاذبه‌های توریستی کرمان به شمار می‌رود و از لحاظ جنبه‌های تاریخی، معماری و گردشگری اهمیت به‌سزایی دارد. این مجموعه که از بخش‌های مختلفی تشکیل شده، با هدف رشد و توسعه شهر کرمان ساخته شده بوده و امروزه بخش مهمی از هویت تاریخی این شهر است.

کرمان شهری مهم در تاریخ ایران است و آثار تاریخی زیادی را در دل خود جای می‌دهد. اگر تاکنون به این استان سفر نکرده‌اید، پیشنهاد می‌کنیم با بلیط هواپیما تهران کرمان چند روزی را به این شهر سفر کنید و علاوه بر استراحت و خاطره‌سازی، با تاریخ کشورمان بیشتر آشنا شوید. اما اگر از گردشگران این شهر تاریخی بوده‌اید، لطفا از تجربه‌های خود برایمان بنویسید. نظر شما می‌تواند راهنمایی برای گردشگران آثار تاریخی ایران باشد.

سوالات متداول:

1. مجموعه گنجعلی خان کرمان کجاست؟

مجموعه گنجعلی خان در شهر کرمان و نزدیک به میدان شهدای این شهر قرار دارد. برای رسیدن به این مجموعۀ تاریخی، در خیابان شریعتی به سمت میدان شهدا حرکت کنید. پس از عبور از خیابان فلسطین، نرسیده به میدان وارد خیابان شهید محمود تجلی شوید.

2. ساعت کاری مجموعه گنجعلی خان چه زمانی است؟

شما می‌توانید در تمام روزهای هفته، به جز تعطیلات رسمی، از ساعت 9 صبح تا 7 عصر به بازدید این مجموعه بروید.

3. گنجعلی خان که بود؟

گنجعلی خان، حاکم مشهور کرمان در دوره شاه‌عباس صفوی بود که بین سال‌های 1005 تا 1034 هجری بر این شهر حکومت می‌کرد.