گنبد هارونیه مشهد

به روز رسانی: 15 بهمن ، 1402 جاذبه های گردشگری

بقعه هارونیه کجاست ؟ بقعه هارونیه یا گنبد هارونیه یادگاری ناشناخته و اسرارآمیز و تنها اثر باقی مانده از شهر باستانی توس است. این بنا در 25 کیلومتری شمال غرب مشهد در مرزهای غربی جاده مشهد – توس واقع شده است. گنبد هارونیه یکی از معدود بقایای شهرتوس باستان است و به آرامگاه ابوالقاسم فردوسی نزدیک است. این بنای تاریخی متعلق به قرن چهاردهم است.

داخل گنبد هارونیه مشهد

تاریخچه گنبد هارونیه در مشهد

درباره تاریخچه ساخت گنبد هارونیه به‌عنوان یکی از بهترین جاهای دیدنی مشهد نظریات متفاوتی وجود دارد و قدمت آن به حدود قرن هشتم و هفتم هجری و حتی قبل از آن می رسد.
برخی آن را صومعه و محل تدریس امام محمد غزالی می دانند که قبل از حمله مغولان ساخته شده است، برخی دیگر این بنا را زندان هارون می نامند.
گنبد هارونیه منسوب به امام محمد غزالی است، این بنا در 6 خرداد 1330 به عنوان میراث ملی به ثبت رسید اما پس از انقلاب اسلامی به عنوان آرامگاه غزالی به ثبت رسید.
نام این گنبد از نام «هارون الرشید» (پنجمین خلیفه عرب عباسی) گرفته شده است. این بنا شامل مقبره غزالی است که از علمای تأثیرگذار اسلامی در قرن یازدهم بوده است. هارونیه بنای ناشناخته و اسرارآمیز و تنها اثر باقی مانده از شهر باستانی توس است.
بقعه هارونیه امام محمد غزالی به سبک آذری ساخته شده است. در مورد این بنا بین مردم روایات زیادی وجود دارد که یکی از آنها در مورد هارون الرشید خلیفه عباسی است، که گفته می شود او از این ساختمان به عنوان زندان هارونیه برای افراد مخالف استفاده می شده است.
گنبد هارونیه همچنین در فاصله حدود 600 متری از آرامگاه حکیم ابوالقاسم فردوسی قرار دارد و سنگ سیاهی در کنار آن به عنوان یادبود امام محمد غزالی دیده می شود.
از عارفان معروف قرن دوازدهم و در شمال غربی بنا نیز آرامگاه حسین خدیو جام (1927-1989) از علمای معاصر قرار داشته است.

نمای داخلی گنبد هارونیه مشهد

نمای داخلی گنبد هارونیه شامل ورودی ایوان، چهار گلدان، گنبد و سه اتاق فرعی است و همه این قسمت ها در معرض دید عموم قرار دارند.
در فضای بیرونی، سنگ قبر کوچکی از امام محمد غزالی و باغ مستطیل شکلی در مقابل ایوان هارونیه بنا شده است. در نمای آجری بنا، معماران از تکنیکی استفاده کردند که به آن پنجره کور یا کور در می گویند که به معنای پنجره کور یا درب کور است.
این تکنیک دیوارهای بلند ساختمان را زیبا می کند و نوعی هماهنگی با شکل نیمکره گنبد ایجاد می کند. ارتفاع ورودی بسیار طولانی است و حتی برخی از قسمت‌ های گنبد را می ‌پوشاند، علی ‌رغم اینکه پشت بنا کوتاه ‌تر است.
فضای داخلی مانند سایر گنبد های ایرانی است، نور خورشیدی زیبا که در طول روز از پنجره های توری که در پس زمینه آجری در هم تنیده شده اند می تابد.
فضای داخلی آن نیم کره ای است و نمونه های زیادی از آثار باستانی استان خراسان در آن وجود دارد. قرار گرفتن در جوار آرامگاه فردوسی، گنبد هارونیه را به مکانی با زیرساخت های مناسب گردشگری تبدیل می کند.

نمای خارجی گنبد هارونیه

نمای خارجی گنبد دارای دو پوسته است اما پوشش بیرونی آن در سال های اخیر تخریب و بازسازی شده است. گنبد داخلی حدود 30.11 متر و کاسپ حدود 22 متر ارتفاع دارد.
در سطح بیرونی گنبد داخلی، جلوه هایی از دیوار آجری دیده می شود که دو پوشش گنبد را به هم متصل می کند. دارای ورودی در جنوب با سردری باشکوه با تزئینات آجری و بدون کاشی و گنبدی از بنای بزرگ سرپوشیده است.
چهار راه پله مارپیچ در گوشه ها و سه اتاق کوچک در ضلع شمالی وجود دارد، در داخل گنبد طاق‌ هایی مربوط به دوره تیموریان در پشت قسمت شمالی گنبد قرار دارد.
نقشه مقبره مستطیل شکل است. در این ساختمان بلند، طرح‌ های قرن پانزدهم شامل خطوط عمودی و موازی در سطح نما برای بلند تر و روشن ‌تر نشان دادن ساختمان و همچنین طاق‌ ها و نورگیرها و فضای خالی و پر شده است.
این بنای مرمت شده شامل یک ایوان بزرگ، دو شیروانی و چهار ایوان صلیبی شکل در داخل و همچنین پنجره‌ های مشبک، طاق‌ نماهای عمودی و افقی، هشت رواق با طاق‌ های اوجی، زیرزمین و گنبد آجری دولایه به ارتفاع ۲۲ متر است.
این بنا در گذشته دارای سه ورودی بوده که امروزه ورودی های شرقی و غربی آن مسدود و مشبک است. در داخل ساختمان طرحی چهار ضلعی وجود دارد که طول هر ضلع آن به 11 متر می رسد.
این بقعه ساختمانی سه طبقه با زیر زمین و دو طبقه دیگر است که ورودی زیرزمین آن در ضلع جنوب شرقی اتاق است. در وسط هر ضلع بنا، ایوانی با طاق گچی و هر ایوان با عرض 75/3 متر و عمق 75/2 متر و کف آن از سطح اتاق حدود 40 سانتی متر ارتفاع دارد.
در مرز هر ایوان راهرویی وجود دارد که با راه پله های مارپیچ، طبقه همکف را به طبقه سوم متصل می کند که علاوه بر دو پایه عریض، از چهار قوس و چهار طاق تشکیل شده است.
مربع دیگری نیز ساخته شده که سقف آن با طاق نما پوشیده شده است و روشنایی آن از دوازده پنجره در رواق شمالی تأمین می شود. دو اتاق دو رو در جبهه های شرقی و غربی مشاهده می شود.
همانطور که از ظاهر پیداست، ضلع بیرونی این قسمت از بنا به مرور زمان از بین رفته و آنچه باقی مانده، محرابی به عرض یک متر در دو طرف است.

جاهای دیدنی در اطراف گنبد هارونیه مشهد

از جمله جاهای دیدنی و بناهای تاریخی در اطراف گنبد هارونیه می توانیم به دیوار تاریخی توس، قلعه باستانی توس، مقبره الشعرای توس، مقبره مهدی اخوان ثالث، آرامگاه فردوسی، موزه توس می باشد.

اقامتگاه ها و هتل های اطراف گنبد هارونیه

اگر قصد اقامت در اطراف گنبد هارونیه را دارید ما به شما هتل های نزدیک هارونیه از جمله هتل مشهد کنل، مهمانسرای نیروگاه توس، خانه کارگر مشهد پردیس، هتل ثامن مشهد، هتل توس را پیشنهاد می کنیم.

رستوران های نزدیک به گنبد هارونیه

رستوران های اطراف گنبد هارونیه شامل رستوران غذا حاضر است، رستوران علیزاده، اغذیه توس، رستوران هفت خان است.

بهترین زمان بازدید از گنبد هارونیه در مشهد

اگر می خواهید در یک زمان بسیار خوب با آب و هوایی مساعد از گنبد هارونیه مشهد دیدن کنید ما به شما فصل بهار را پیشنهاد می کنیم.
مشهد در این فصل از سال دارای آب و هوایی دل انگیز است و باغ ها، پارک و حومه آن مملو از درختان سرسبز و گل های رنگارنگ است.
در فصل پاییز نیز مشهد زیبایی خود را دارد، در این فصل برگ های زرد افتاده درختان و فضای رنگارنگ و گرم باغ ها سفر مشهد و دیدن جاذبه ی تاریخی گنبد هارونیه را خاطره انگیز می کند.
مشهد در زمستان بسیار خشک و سرد است، بنابراین فصل خوبی برای بازدید از گنبد هارونیه نیست، لیکن در این فصل از سال می توانید در مشهد به ورزش و تفریح اسکی بپردازید.
تابستان در مشهد گرم و خشک است، اگر شما جزو کسانی هستید که گرمای تابستان اذیتتان نمی کند می توانید با خرید پرواز تهران مشهد در ماه های تیر و مرداد برای بازدید از گنبد هارونیه به مشهد سفر کنید.

چگونه به گنبد هارونیه مشهد برویم ؟

خوشبختانه این بنای تاریخی دارای دسترسی بسیار خوبی است، و شما می توانید از طریق اتوبوس و هم از طریق تاکسی و ماشین شخصی به این مکان سفر کنید.
برای دسترسی به گنبد هارونیه مشهد باید به بخش مرکزی توس بروید. اگر ماشین شخصی ندارید می توانید از خط اتوبوس میدان فردوسی 202 به سمت آرامگاه فردوسی استفاده کنید. اگر در ایستگاه شاهنامه ۶۳ از اتوبوس پیاده شوید، گنبد هارونیه را در پیش چشمان خود خواهید یافت.

عکس گنبد هارونیه از زوایای مختلف

هزینه و زمان پیشنهادی برای بازدید از گنبد هارونیه

برای بازدید از گنبد هارونیه شما هر چقدر که می خواهید می توانید از این بنای زیبا و تاریخی بازدید کنید، و از کلیه بخش های این گنبد دیدن کنید.
همچنین می توانید مدتی از بازدید خود را صرف تماشای معماری زیبای درونی و بیرونی این گنبد تاریخی صرف کنید. ساعت بازدید هارونیه حداکثر یک ساعت برآورد شده است.
اما اگر محدودیت زمانی دارید، می توانید این بنا را در مدت زمان نیم ساعت نیز بازدید نمائید، برای بازدید از بنای تاریخی گنبد هارونیه مشهد می بایست مبلغ ناچیزی به عنوان ورودی پرداخت کنید.

چکیده مطلب

گنبد هارونیه یکی از بناهای تاریخی در 25 کیلومتری شمال غربی مشهد واقع شده است. این بنا یکی از قدیمی ترین بناهای شهر توس است که در ابتدای توس تاریخی و در نزدیکی آرامگاه فردوسی قرار دارد.
زمان ساخت این بنا هنوز مشخص نشده است، اما محققان معتقدند که این گنبد در قرن هفتم و هشتم ساخته شده است. مورخان نحوه استفاده از این بنا را نمی دانستند.
این مکان یکی از معروف ترین مکان های تاریخی مشهد است که هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می کند. این بنا می توان گفت تنها اثر باقی مانده در شهر توس است.
این بنا دارای سازه مکعبی شکل با سقف گنبدی در دل کویر قرار دارد و تنها بنای باقی مانده از شهر باستانی توس است. سبک معماری آن آذری نام دارد.
گنبد هارونیه از قدیم در مسیر ابریشم بوده که از شمال شرق ایران می گذرد. موقعیت مکانی، وقایع تاریخی و دلایل مذهبی به اهمیت روزافزون شهر کمک کرده است.
افسانه های زیادی در این مورد وجود دارد، برخی می گویند گنبد هارونیه در زمان های گذشته به عنوان زندان و شکنجه بوده است. برخی دیگر معتقدند در این مکان امام موسی کاظم را زندانی و شکنجه کردند. برخی نیز گمان می کنند که این گنبد در قدیم آتشکده بوده است.
اما برخی نیز گفته اند که هارونیه محل زندگی و تحصیل و اجتماع و فعالیت دراویش و صوفیان بوده است و محل تدریس و یا حتی مدفن امام محمد غزالی بوده است.
برای اطلاع از قیمت بلیط هواپیما، بلیط مشهد تهران به سایت تریپ مراجعه کنید و ارزان ترین بلیط های مسافرتی را بدون واسطه و به صورت آنلاین تهیه کنید.

سوالات متداول درباره ی گنبد هارونیه مشهد