آداب و رسوم عید نوروز در ایران چگونه است؟

آیا تابه‌حال از آداب و رسوم عید نوروز در ایران خوانده‌اید؟ اصلا به این فکر کرده‌اید که نوروز از کجا آمده یا فلسفه سیزده روز تعطیلی چیست؟ بهار که از راه می‌رسد، ما ایرانی‌ها مهیای ورود به یکی از بزرگ‌ترین و مهم‌ترین جشن‌های میهنمان یعنی نوروز می‌شویم. این جشن باستانی که تاریخی بسیار شنیدنی و جالب دارد، یادگاری از اجداد و گذشتگان ما از روزگاران قدیم است. همراه ما باشید تا از فلسفه تاریخی و ریشه‌های فرهنگی این جشن باشکوه بیشتر برایتان بگوییم.

اولین نوروز در ایران چه زمانی برگزار شد؟

نوروز (Nowruz) به عنوان جشنی که در تقویم ما ایرانی‌ها از اهمیت زیادی برخوردار است، قدمتی چندهزارساله دارد. تقریبا هیچ‌کسی تاریخ اولین برگزاری جشن نوروز را نمی‌داند؛ اما روایت‌های تاریخی را که مرور می‌کنیم، به نام بابلیان در برپایی جشن نوروز می‌رسیم. طبق این روایات مردم بابل هرسال در نخستین روز ماه فروردین به بهانه شکرگزاری برای حیات دوباره طبیعت به استقبال نوروز می‌رفته‌اند. کتیبه‌های به‌جامانده از این دوره ثابت می‌کنند که قدمت نوروز به 2340 سال قبل از میلاد بازمی‌گردد.

جالب است بدانید که در برخی از روایت‌های تاریخی از کوروش بزرگ به عنوان بنیان‌گذار جشن ملی نوروز یاد کرده‌اند. مادها، اشکانیان و ساسانیان نیز از جمله اقوامی بوده‌اند که نوروز را با رسوم و آیینی خاص جشن می‌گرفته‌اند. 

پیدایش و فلسفه نوروز در ایران باستان

قبل از اینکه به آداب و رسوم عید نوروز در ایران بپردازیم، بهتر است از فلسفه پیدایش این آیین بیشتر بدانیم. خاستگاه اصلی نوروز به دوره ایران باستان بازمی‌گردد. بسیاری معتقدند فلسفه پیدایش نوروز را باید در روایت افسانه‌ای متعلق به جمشید، پادشاه چهارم پیشدادی، جست‌وجو کرد. طبق این افسانه قدیمی جمشید صاحب قدرتی فره‌ایزدی بود که رسالت خود را در این دنیا مبارزه با شر و بدی می‌دانست.

یکی از اقدامات درخشان این پادشاه مبارزه با اهریمن و نابودی او روی زمین بود که سبب شد بعد از این پیروزی شکوهمندانه برکت و شادی دوباره تمام سرزمین ایران را فرا بگیرد. مردم به شکرانه این اتفاق مبارک آن روز را نوروز نامیدند و با کشت جو در تشت این شادمانی را در تاریخ ماندگار کردند.

از فلسفه 13 روز تعطیلی عید هم اگر بخواهید بدانید، باید بگوییم در باور مردم ایران باستان پیدایش زمین طی 12 هزار سال انجام پذیرفته است. ضمن اینکه 12 ماه سال در 12 روز عید متجلی می‌شود. به عبارتی افراد در این 12 روز می‌توانند بخت و اقبال خود در 12 ماه سال را مشاهده کنند. روز 13 عید نیز برای مردم باستان روزی برای سروسامان‌دادن به اوضاع و دفع بلا بوده است.

عید نوروز در قدیم

تاریخچه عید نوروز در ایران باستان

در دوره ایران باستان جشن نوروز با عناوین و باورهای مختلفی اجرا می‌شده است. به همین دلیل هم نمی‌توان ریشه نوروز در ایران را به قومیت یا دوره پادشاهی خاصی نسبت داد. برخی معتقدند ایرانیان برحسب آیین میترائیسم جشن‌های مختلفی برگزار می‌کرده‌اند که یکی از آن‌ها جشن بهاره بوده است.

بابِلیان، آشوریان و ایلامی‌ها نیز از دیگر تمدن‌هایی بودند که نخستین روز فروردین را جشن می‌گرفتند. در باور این اقوام، دموزی ایزدی شهیدشده است که هرسال می‌میرد و دوباره زنده می‌شود. با مرگ این پادشاه جهان می‌میرد و با حیات دوباره او گیاهان و طبیعت زنده می‌شوند. آداب و رسوم ایرانیان باستان در عید نوروز نیز نسبت نزدیکی با اعتقاد آن‌ها به حیات دوباره طبیعت داشته است.

فنیقی‌ها نیز در پیدایش آداب و رسوم عید نوروز در ایران نقشی حیاتی داشته‌اند. در این دوره افراد در آغاز بهار جشنی با عنوان آدونیس برگزار می‌کردند. آدونیس روح گیاهی معروف بود که حیات و مرگ او، اعتدال بهاری و خواب زمستانی را تداعی می‌کرد. بد نیست بدانید که آدونیس از درختی متولد می‌شود که مردم روغن آن درخت را در جشن‌های نوروزی خود مورد استفاده قرار می‌دادند.

هخامنشیان نیز با برگزاری جشن نوروز بیگانه نبودند. کتیبه‌های به‌جامانده از این دوره نشان می‌دهد که در سال 538 پیش از میلاد نوروز به عنوان جشنی ملی توسط کوروش کبیر اعلام شد. در همین روز هم بود که برنامه‌های مختلفی از جمله ترفیع سربازان، تمیزکردن خانه‌های شخصی و مکان‌های عمومی و عفو گناهکاران انجام گرفت. بسیاری از اسناد تاریخی گواه این موضوع هستند که داریوش هخامنشی نخستین‌کسی بود که جشن نوروز را در تخت جمشید برگزار کرد.

در نهایت ردپای تمدن‌های اشکانیان و ساسانیان را هم می‌توان در برپایی جشن باشکوه نوروز مشاهده کرد. ساسانیان بهار را در قالب نوروز کوچک و بزرگ جشن می‌گرفتند. در همین تمدن، مردم 25 روز قبل از آمدن بهار انواع حبوبات را می‌کاشتند و تا روز 16 عید منتظر می‌ماندند. هرکدام از حبوبات یا غلات که سبز شده بود، به عنوان محصول برتر سال شناخته می‌شد و برنامه سال جاری کشاورزان را مشخص می‌کرد.

بد نیست بدانید که نوروز در ایران باستان و در هر دوره تاریخی، نام‌های مختلفی داشته است. برای مثال، «ناوا سردا» نام دیگر نوروز در ایران باستان بوده که به «سال نو» ترجمه می‌شود. نوسارد و نوسارجی هم اشکال دیگری از همین واژه هستند. عید بزرگ، نوروز جمشیدی و روز هرمزد از ماه فروردین هم از دیگر اسامی این جشن باشکوه هستند.

کتیبه‌های هخامشی نشانه‌ای از سابقه طولانی برگزاری جشن نوروز در ایران

افسانه های عید نوروز در شاهنامه فردوسی

در شاهنامه فردوسی آداب و رسوم عید نوروز در ایران با داستان‌های اسطوره‌ای زیادی گره خورده است. معروف‌ترین این اسطوره‌ها به پادشاهی جمشید تعلق دارد. در این افسانه روایت می‌شود که روزی جمشید در حال عبور از آذربایجان بود که دستور داد تختی برایش فراهم کنند. جمشید در حالی که تاجی بزرگ بر سر داشت، روی تخت نشست. تابش نور خورشیدن به تاج پادشاهی جمشید سبب شد تا همه جهان را نور و روشنایی فرا بگیرد. شادمانی وصف‌نشدنی مردم در این روز سبب شد تا از آن به عنوان نوروز یاد کنند.

کیومرث نیز از دیگر شخصیت‌های اسطوره‌ای در شاهنامه فردوسی است که مردم به یاد او نوروز را جشن می‌گیرند. در شاهنامه، کیومرث نخستین پادشاهی بود که به مردم آموخت چگونه از زمین بهره‌برداری کنند و با کشاورزی زندگی خود را سامان دهند. سیاوش و کیخسرو نیز از دیگر شخصیت‌های برجسته‌ای هستند که به دلیل داشتن ویژگی‌هایی همچون عادل‌بودن، پاکی و صداقت، ارتباطی ناگسستنی با نوروز دارند. اگر برای سفر نوروزی به مشهد رفتید، می‌توانید از مقبره فردوسی در شهر طوس هم دیدن کرده و ابیاتی را درباره نوروز در آرامگاه این شاعر بزرگ بخوانید.

عید نوروز در تاریخ ایران پس از اسلام

اگرچه ریشه آداب و رسوم نوروز در عید به دوره ایران باستان برمی‌گردد، اما این جشن باشکوه به دلیل پیوند عمیق با آیین‌های باستانی، در ایرانِ بعد از اسلام نیز با کمی تغییر و تحول به قوت خود باقی ماند. بعد از ورود اسلام به ایران بسیاری از آیین‌های باستانی نوروز به شکل اصیل خود حفظ شدند.

کتیبه‌های به‌جامانده از سده چهارم هجری نشان می‌دهد که مردم بعد از اسلام برای استقبال از بهار غذاهای خاص می‌پختند، لباس نو به تن می‌کردند و به یکدیگر سیب هدیه می‌دادند. با روی‌ کارآمدن طاهریان، سامانیان و آل‌بویه جشن‌های بهاری گسترش پیدا کرد. چاشنی بسیاری از این جشن‌ها هم اشعاری بود که شاعران می‌سرودند و به شخص پادشاه پیشکش می‌کردند.

نوروز در دوره صفویه به عنوان جشنی ملی-مذهبی مورد توجه قرار گرفت. در این دوره، شاه عباس صفوی نوروز را به عنوان جشنی رسمی اعلام کرد و آن را نمادی از وحدت و همبستگی ملی دانست.

در دوران قاجار نیز سنت‌ها و آیین‌های مختلفی به جشن نوروز افزوده شد که کاشت سبزه و چاووشی (خواندن سرود) مهم‌ترین آن‌ها بود. در همین دوره نیز از جشن نوروز به عنوان فرصتی برای برقراری ارتباطات سیاسی و اجتماعی بین دربار و مردم استفاده شد.

در دوره پهلوی به ویژه در دوره رضاشاه، تلاش‌های گسترده‌ای برای احیای سنت‌های فرهنگی در جشن نوروز صورت گرفت. در این راستا آیین‌های مختلفی به این جشن اضافه شد که اجرای نمایش‌های هنری، استفاده از نمادهای ملی مانند پرچم ایران در نوروز، چیدن سفره هفت‌سین و توسعه برنامه‌های گردشگری در سراسر ایران، از جمله مهم‌ترین آن‌ها بود.

بعد از انقلاب اسلامی هم نوروز همچنان به عنوان یک جشن ملی در ایران برگزار می‌شود. با وجود تغییرات سیاسی در این دوره، مردم ایران به حفظ بسیاری از سنت‌های نوروزی ادامه دادند تا در نهایت در سال 2010 میلادی، یونسکو نوروز را به عنوان یک میراث فرهنگی به ثبت رساند.

عکس عید نوروز در ایران

تاریخچه عمو نوروز در ایران

از آداب و رسوم عید نوروز در ایران وجود شخصیتی به نام عمو نوروز است که به عنوان یکی از نمادهای اصلی این جشن شناخته می‌شود. تاریخ حضور عمو نوروز در جشن بهار به دوران باستان و اسطوره‌های ایرانی بازمی‌گردد.

این شخصیت اسطوره‌ای که به آن بابا نوروز یا خواجه نوروز هم می‌گویند، پیرمردی حکیم و دانا با زلف و ریش سفید است که با ورودش به خانه‌ها برکت و خوشبختی را برای افراد به ارمغان می‌آورد. عمو نوروز جایگاه بسیار محبوبی در قلب کودکان دارد. این شخصیت فرزانه هرسال آخر زمستان از دل کوه راه می‌افتد و عصابه‌دست خودش را به دروازه شهر می‌رساند.

برخی معتقدند بابا نوروز یادآور شخصیت زال در شاهنامه است. به همین دلیل هم همیشه از او به عنوان پیری سالخورده با ریش و گیسوان بلند یاد می‌کنند. در همین افسانه از ننه سرما به عنوان همسر بابا نوروز یاد می‌کنند که در طول سال تنها یک شب می‌تواند او را ببیند.

علی‌رغم اینکه از تاریخ دقیق اولین حضور بابا نوروز در جشن بهار هیچ اطلاعات و اسناد تاریخی دقیقی در دست نیست، همه می‌دانیم که این شخصیت یک نماد فرهنگی و اجتماعی مهم در نوروز است.

سمبل ها و نمادهای عید نوروز در ایران

یکی از مهم‌ترین آداب و رسوم عید نوروز در ایران چیدن سفره هفت‌سین است. این سفره 7 جزء نمادین را شامل می‌شود که هرکدام با سین شروع می‌شوند. سیب، سرکه، سنجد، سمنو، سبزه، سماق و سیر اجزا اصلی هفت‌سین ما ایرانی‌ها را تشکیل می‌دهند. هدف از چیدن سفره هفت‌سین در ایران شکرگزاری نعمت‌های الهی و دورهمی‌های خانوادگی است. همراه ما باشید تا جزئیات دقیق این آیین را با هم مرور کنیم:

• سبزه نوروز: نماد شادی، طراوت، باروری، شروع زندگی دوباره، رویش دوباره و پیوند میان طبیعت و انسان
• سیر: نماد سلامتی و تندرستی
• سنجد: نماد دلبستگی، عشق و محبت میان اعضای خانواده
• سمنو: نماد فراوانی، ثروت، برکت و نعمت
• سماق: نماد صبر و شکیبایی انسان‌ها در مواجهه با چالش‌های زندگی
• سرکه: نمادی از جاودانگی، حکمت و تجربه
• سیب: نماد زیبایی، سلامت، شادی و خوشبختی

در کنار 7 جز اصلی سفره هفت‌سین عناصر دیگری هم در این سفره قرار داده می‌شود که هر کدام معنای خاصی دارند. این عناصر آینه، شمع، تخم‌مرغ و گل را شامل می‌شود که به ترتیب نماد خودشناسی و روشنایی، روشنی و امید، زایش و باروری و زیبایی و طراوت هستند.

سفره هفت سین

آداب و رسوم ایرانیان در عید نوروز

از تاریخچه عید نوروز در ایران دانستید و حالا بد نیست سراغ اصل مطلب یعنی آداب و رسوم ایرانیان در عید نوروز برویم. وجود قومیت‌های مختلف در کشورمان سبب می‌شود تا جشن های ایرانی در هر شهری با شهر دیگر کمی متفاوت باشد. بااین‌حال، مواردی که در ادامه شرح مفصل آن را در اختیارتان می‌گذاریم، اصلی‌ترین آداب و رسوم نوروز در ایران را شامل می‌شود. 

1. خانه تکانی

از مهم‌ترین مراسم عید نوروز در ایران خانه‌تکانی است که ما ایرانی‌ها پایبندی خاصی به انجام آن داریم. در این رسم و آیین، خانه به همراه تمام وسایل آن گردگیری می‌شود. فلسفه انجام این آیین هم به باوری افسانه‌ای تعلق دارد که طبق آن فروهرها (نیروهای معنوی در زرتشت) با تحویل سال به خانه‌ها می‌روند. در این ملاقات، فروهر برای هر خانه‌ای که تمیز باشد، شادمانی و برکت اعضای خانواده را آرزو می‌کند. تمیز کردن خانه و کاشانه برای شروع سالی نو به قدری مهم است که به‌عنوان یکی از رسوم سال نوی چینی نیز در نظر گرفته می‌شود.

خانه‌تکانی

2. کاشت سبزه

حتما می‌دانید که اصلی‌ترین سمبل عید نوروز در ایران، سبزه است. از 4 تا 2 هفته به شروع بهار، ما ایرانی‌ها دانه‌های مختلفی مثل عدس، ماش، گندم ذرت یا هسته پرتقال و نارنج را روی کوزه یا در ظرف می‌کاریم تا روز عید، سبزه آن را در سفره هفت‌سین خود داشته باشیم. کاشت سبزه در برخی از روایت‌ها به نابودی اهریمن و رفع خشکسالی از روی زمین اشاره دارد. مردم ایران باستان به پاس این پیروزی، در آغاز بهار جو می‌کاشتند.

3. چهارشنبه سوری

چهارشنبه‌سوری نقطه آغاز جشن‌های نوروزی در ایران است. این جشن که برافروختن آتش، پریدن از روی آن، شعرخوانی، مراسم قاشق‌زنی و شکستن کوزه آداب اصلی آن را تشکیل می‌دهد، از غروب آخرین سه‌شنبه سال شروع می‌شود و تا نیمه شب چهارشنبه آخر سال ادامه دارد.

4. حاجی فیروز و عمو نوروز

در روزهای پایانی سال تمام شهر را هیاهوی حاجی‌فیروز فرا می‌گیرد. یکی از آداب و رسوم عید نوروز در ایران حاجی فیروز است که با لباس قرمز و صورتی سیاه، راهی خیابان‌ها می‌شود و با خواندن شعرها و سرودهای عامیانه، مژده آمدن بهار را به مردم می‌دهد. عمو نوروز هم از دیگر نمادهای اصلی نوروز است که در آغاز بهار به کودکان هدایای مختلفی می‌دهد. اگر قصد بازدید از جاهای دیدنی تهران در عید را دارید، حتما به محله‌هایی همچون سی تیر یا باب همایون هم بروید تا هنرمندانی پوشیده در لباس سرخ عمو نوروز را ببینید.

حاجی فیروز و مراسم عید نوروز

5. دیدار با درگذشتگان

در آداب و رسوم عید نوروز در ایران پنج‌شنبه آخر هر سال به تجدید دیدار با اموات و گذشتگان تعلق دارد. در این روز ایرانی‌ها با هفت‌سینی کوچک راهی مزار اموات خود می‌شوند و ضمن زنده نگاه‌داشتن یاد و خاطره‌شان، برای آن‌ها طلب بخشش و مغفرت می‌کنند.

6. پختن سبزی پلو با ماهی

همه می‌دانیم که نهار یا شام نخستین روز فروردین سبزی‌پلو با ماهی است. از فلسفه طبخ این غذا هم اگر بخواهید بدانید، باید بگوییم هر عنصر در این غذا نمادی از یک مفهوم خاص است. سبزی نماد بهار، ماهی نماد حیات و برنج نماد برکت محسوب می‌شود.

خوردن غذاهای خوشمزه در عید نوروز

7. پاکی جسم و پوشاک نو

از دیگر آداب و رسوم عید نوروز در ایران پوشیدن لباس نو و پاکی جسم است. نوروز به عنوان آغاز سال نو فرصتی برای تجدید حیات و شروعی تازه است. پوشیدن لباس نو نماد تغییر و نوشدن در زندگی است و به نوعی نمادی از خوشبختی، برکت و آینده‌ای بهتر قلمداد می‌شود. پاکی جسم نیز به افراد کمک می‌کند تا با روحیه‌ای تازه و مثبت به استقبال سال جدید بروند.

8. چیدن هفت سین و دعای تحویل سال

از شاخص‌ترین سنت های نوروز در ایران چیدن سفره هفت‌سین است. همان‌طور که گفتیم در این سفره 7 جزء نمادین وجود دارد که هرکدام با سین شروع می‌شود. عموما سفره هفت‌سین از یک روز قبل از آغاز بهار پهن می‌شود و تا روز 13 عید نیز پهن می‌ماند.

9. پذیرایی از روح مردگان

یکی دیگر از آیین‌های سنتی ما ایرانی‌ها در نوروز که با هدف احترام به درگذشتگان انجام می‌پذیرد، پذیرایی از روح مردگان است. در این مراسم افراد با قراردادن نمادهایی کنار سفره هفت‌سین مثل گل، شیرینی، میوه یا طبخ غذاهای موردعلاقه اموات یاد و خاطره آن‌ها را زنده نگاه می‌دارند.

10. صلح و آشتی در سال نو

در آستانه سال نو بسیاری از افراد به عذرخواهی از کسانی می‌پردازند که ممکن است در طول سال آن‌ها را دلخور و ناراحت کرده باشند. این عمل با هدف صلح و آشتی میان اعضای خانواده و فامیل در آستانه سال جدید انجام می‌پذیرد.

11. دید و بازدید و سفرهای نوروزی

جشن عید نوروز در ایران با دید و بازدیدها شور و هیجان بیشتری پیدا می‌کند. اعتقاد بر این است که دید و بازدیدها در ایام نوروز سبب رفع کدورت‌ها و نزدیکی قلب‌ها به هم می‌شود. گاهی هم سفر کردن در تعطیلات را ترجیح می‌دهیم و برای اینکه ببینیم عید کجا بریم، از روزها قبل برنامه می‌ریزیم.

12. عیدی دادن و هدیه گرفتن

دیگر فرهنگ بومی عید نوروز در ایران دادن عیدی است. در این آیین بزرگ‌ترها اسکناس‌های نو را میان صفحات قرآن قرار می‌دهند. سپس قرآن را مقابل کودکان فامیل باز می‌کنند تا هر کودک عیدی خود را از میان صفحات قرآن بردارد. گاهی هم برای بزرگترهایمان چیزهایی که نیاز دارند را می‌خریم و به‌عنوان عیدی هدیه می‌دهیم.

13. سیزده به در

آخرین از آداب و رسوم عید نوروز در ایران این است که مردم روز 13 فروردین راهی طبیعت می‌شوند و سبزه گره می‌زنند. این روز که به عنوان روز طبیعت در تقویم ایران به ثبت رسیده، با الهه آناهیتا (الهه آب و باروری) نسبت دارد. مردم با رفتن به طبیعت و برقراری ارتباط با زمین و آب به نوعی از این الهه تقدیر می‌کردند و با قربانی کردن رستنی‌ها و روییدنی‌ها، از این الهه بارش و برکت در سال جاری را درخواست می‌کردند.

سبزه‌انداختن در آب هم که بخشی جدایی‌ناپذیر از آیین نوروز است، معانی و فلسفه‌های خاصی دارد. برخی با انداختن سبزه به آب، آرزوهای خود را به آب می‌سپارند و امیدوارند که آرزوهایشان برآورده شود. این آیین به نوعی بیانگر همزیستی انسان با طبیعت و اهمیت حفظ محیط‌زیست است. تجلیل و احترام به آب و دورکردن نحسی‌ها و رهایی از بدی‌ها از دیگر فلسفه‌های مهم این سنت قدیمی است. بعضی از ما هم برنامه‌ریزی می‌کنیم که برای سیزده بدر کجا بریم و این تعطیلات را در سفر می‌گذرانیم.

سیزده به در

آداب و رسوم نوروز در شهرهای مختلف ایران

آداب و رسوم عید نوروز در ایران پیوند عجیبی با قومیت‌ها و فرهنگ‌های مختلف دارد. ازهمین‌رو، در هر شهر ایران شاهد اجرای آیین‌های مختلفی در نوروز هستیم. پس اگر قصد خرید تور نوروزی را دارید، همراه ما باشید تا سری به شهرهای مختلف ایران بزنیم و آیین نوروزی را در هرکدام بررسی کنیم:

• اصفهان: در این شهر به جای شیرینی از نبات، پولکی و گز استفاده می‌شود. اجرای جشن باران‌خواهی هم از دیگر آیین نوروزی در این شهر است.
• مازندران: شیرینی عید این شهر کماج است. از آیین‌های جالب نوروز در مازندران انتخاب عضوی از خانواده است که روز اول عید چهارگوشه خانه را آب می‌پاشد.
• گیلان: اجرای نمایش‌های عروسکی از آداب نوروز در شهر گیلان است. نوروزخوانی به سبک گیلگی هم جزء آیین‌های مهم همین استان است.
• تبریز: در سفره هفت‌سین این شهر چند عنصر دیگر مثل گوشت، برنج و ماست وجود دارد.
• اردبیل: در ایام نوروز نوعروسان اردبیلی از بزرگان فامیل هدایا یا خنچه دریافت می‌کنند.
• کردستان: کردها در شب نوروز به استقبال آتش‌بازی در دل کوه می‌روند.
• همدان: اجرای نمایش کوسه و زن کوسه از آداب جشن نوروز در این شهر است. در این مراسم زن و مردی در نقش چوپان و همسر چوپان ساز و دهل به‌دست وارد خانه‌ها می‌شوند و از صاحب‌خانه عیدی دریافت می‌کنند.
• خراسان رضوی: در سفره هفت‌سین خراسانی‌ها عسل و نان سنگک عنصری مهم قلمداد می‌شود.
• خراسان شمالی: اجرای رقص‌های محلی و برگزاری مسابقات مختلف از جمله کشتی، اسب‌دوانی و رقص با چوب از آداب مهم خراسانی‌ها در نوروز است.
• خوزستان: در این شهر آیین سیزده‌به‌در در دو روز مختلف برگزار می‌شود.
• یزد: جشن فال کوزه از آیین‌های مهم نوروزی در یزد است. در این آیین دختری کوزه به‌دست وارد مجلس زنانه می‌شود و زنان هرکدام شانه یا گیره‌ای را داخل کوزه می‌اندازند. روز بعد بر اساس محتویات کوزه برای هر نفر فال می‌گیرند.
• سیستان و بلوچستان: از آداب و رسوم عید نوروز در ایران مراسم علفه است که با شور خاصی در استان سیستان‌وبلوچستان اجرا می‌شود. در این مراسم مردم روز قبل از عید به مزارع کشاورزی می‌روند، یک دسته جو بی‌خوشه را می‌چینند و از سردر اتاق‌های خانه آویزان می‌کنند.
• تهران: یکی از غذاهای مهم تهرانی‌ها روز اول عید رشته‌پلو است که به اعتقاد آن‌ها سبب می‌شود سررشته کار تا پایان سال در دست افراد باشد.
• فارس: در این استان هنگام آغاز بهار مراسمی تحت‌عنوان عروسی‌گرفتن برای درخت نارنج اجرا می‌شود. این مراسم با هدف باروری بیشتر درختان در سال بعد انجام می‌پذیرد.
• هرمزگان: یکی از آیین‌های مهم هرمزگان در بهار رنگ‌کردن شاخ و گوش گوسفند، گاو و شتر با گلگ (نوعی خاک سرخ) 2 روز قبل از عید است.
• چهار محال و بختیاری: شنبه‌گردی سنت مهم این استان در نوروز است. در این آیین کودکان و زنان در اولین شنبه سال گیاهان جدید را می‌چینند تا شر و بدی از مزارع دور شود.
• کرمانشاه: مردم کرمانشاه با اجرای مراسم آب‌پاشی و آب‌تنی‌کردن در آب پلیدی‌های سال قبل را از خود دور می‌کنند.

جشن عید نوروز در گیلان

نوروز در خارج از ایران

ردپای آداب نوروز در ایران باستان را می‌توان در کشورهای دیگر هم دید. افغانستان، تاجیکستان، پاکستان، قرقیزستان، روسیه، قزاقستان، هند، گرجستان، سوریه، عراق، جمهوری آذربایجان، ترکیه، آلبانی، چین، ترکمنستان و ازبکستان از دیگر کشورهایی هستند که نوروز را مثل ما ایرانی‌ها جشن می‌گیرند. برگزاری نوروز در کشورهای مختلف به ما یادآوری می‌کند که مهم نیست اهل کجا هستیم و در کدام مرز جغرافیایی زندگی می‌کنیم؛ مهم این است که همگی ایرانی هستیم و از یک فرهنگ ریشه گرفته‌ایم.

همه‌چیز درباره آداب و رسوم عید نوروز در ایران

سنت نوروز در ایران باستان سنتی بسیار ریشه‌دار و قدیمی است که طی هزاران سال قبل از اجدادمان به ما به ارث رسیده است. ما تلاش کردیم در این مطلب چکیده‌ای بی‌نقص از آداب و رسوم عید نوروز در ایران را با شما به اشتراک بگذاریم. در آخر توصیه می‌کنیم تقویم سال جدید را ورق بزنید و بعد از اینکه دانستید عید نوروز در ایران ساعت چنده، خودتان را به اولین تور نوروزی برسانید. تماشای آیین‌های محلی هر شهر در استقبال از بهار تجربه‌ای ناب و خاص است که مزه خوش آن تا ابد در ذهنتان ماندگار می‌شود.